Hogescholen mogen in Vlaanderen geen masters aanbieden. Toch pakt Howest er nu met één uit, met Nederlandse hulp.
Masteropleidingen zijn in Vlaanderen het exclusieve domein van de universiteiten, behalve in de kunstrichtingen. Studenten met een professioneelbachelordiploma van een hogeschool moeten eerst een schakelprogramma doorlopen voor ze een academische master mogen aanvatten. Academische bachelors, die van de universiteit afkomstig zijn, mogen wel meteen aan een academische master beginnen als die in het verlengde van hun studie ligt.
De Howest, een hogeschool met campussen in Brugge, Oostende en Kortrijk, biedt vanaf volgend academiejaar een Europese master in duurzaam energiemanagement aan. Professionelebachelorstudenten mogen daarin doorstromen zonder een schakelprogramma te volgen. Dit is een zogenoemde professionele – en dus geen academische – masteropleiding.
Geen wetgevend kader
Er is in Vlaanderen op dit moment geen wetgevend kader voor professionele masters. Ze kunnen hier simpelweg niet bestaan. Daar past Howest een mouw aan door in een buitenlands partnerschap te stappen. De Hanzehogeschool in Groningen neemt de leiding: studenten schrijven zich in onder het Nederlandse systeem, krijgen een Nederlands diploma en moeten het eerste semester in Nederland volgen. Het tweede semester mogen ze terugkeren naar West-Vlaanderen (of naar Spanje gaan, ook de Universidad de Zaragoza is een partner).
‘In 2013 zijn de academische masters en bachelors naar de universiteiten gegaan. De hogescholen zijn het daar nooit helemaal mee eens geweest. In de landen rondom ons zien we dat hogescholen wel masteropleidingen aanbieden. Wij niet, dat doet onze reputatie geen goed’, zegt Frederik D’Hulster, directeur Onderwijs van Howest. ‘Howest kreeg de vraag mee te stappen in dit partnerschap en wil niet achterblijven.’
Nederland heeft al ervaring met professionele masteropleidingen. D’Hulster: ‘Die zijn meer toepassingsgericht, met en voor het bedrijfsleven, wat wij ook willen doen. Academische masters focussen zich meer op fundamenteel onderzoek of de voorbereiding op een doctoraat. Daar is een verschil.’
De Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) is al langer bezig met een denkoefening over de introductie van professionele masters. De hogescholen zijn voorstander om ze zelf in te richten, maar dan voor een aantal goed gekozen praktijkgerichte richtingen waar er nu nog een leemte is. Een universiteit light mag het niet worden.
Wie bijvoorbeeld een bachelor toegepaste psychologie volgt op de hogeschool, heeft nu al een logisch vervolgtraject met schakelprogramma richting de master psychologie op de universiteit. Daar is geen grote noodzaak voor een professionele master.
Meerwaarde voor arbeidsmarkt
‘Dit dossier is geen aanval op de universiteiten of de overheid. We willen er een positief verhaal van maken’, benadrukt D’Hulster. ‘Maar we willen nu wel de discussie aangaan. Hogescholen hebben de expertise om op bepaalde domeinen mee te spelen. In ons geval bijvoorbeeld artificiële intelligentie of virtual reality – in navolging van onze gaming-opleiding.’
Of de universiteiten bereid zijn hierover te praten, is nog maar de vraag. In het verleden waren de reacties op het voorstel van professionele masters kritisch. Maar vanuit de hogescholen komt ook het argument dat praktisch opgeleide, gespecialiseerde mensen een meerwaarde voor de arbeidsmarkt zijn.